zaterdag 8 december 2012

Huis der trofeeën / van Sjef Henderickx

Een tijdje geleden werd op dit Hof deze uitnodiging geplaatst.
Nu hier wat foto’s van- en een tekst over deze tentoonstelling
die nog tot 25 april in de Christus Triomfatorkerk in Den Haag
te bezichtigen is.
Kl_bew_p3084104 Kl_bew_p3084105
Kl_bew_p3084107 Kl_bew_p3084109
Kl_bew_p3084110 Kl_bew_p3084117

Tekst van ARIANE PIKAAR / 8 maart 2008.
We leven in een beeldcultuur, wordt gezegd. Dat gold zeker voor
de Middeleeuwen waarin beelden in kerken vele boodschappen
uitzonden, een verhaal vertelden. Met de beeldenstorm zijn veel
beelden verdwenen.
Wat zien wij nu als toeschouwers in deze eigenlijk zo sobere, pro-
testantse kerk? We zien een verzameling “koppen”, een soort
menselijke hoofden met vreemde attributen. Ze schijnen niet van
deze tijd te zijn, maar uit een andere cultuur te komen. Sommige
roepen associaties op met de bizarre creaturen van Jeroen Bosch,
andere met beelden in vroeg-Romaanse kerken, met weer andere
weten we niet goed raad. Ze lijken van steen maar ze zijn gemaakt
van papiermaché, versnipperd papier met lijm en kleurstof. De com-
post van onze tijd, zegt Sjef Henderickx.
We zien het bezinksel van de dwarrelende beelden in ziin hoofd. De
kunstenaar noemt ze trofeeën. Trofeeën in een kerk? Trofeeën asso-
ciëren we tegenwoordig met sport, onze vorm van strijd. Voetballers
en tennissers krijgen trofeeën. Een trofee wordt behaald na verbeten
strijd, als tastbaar teken van een triomf, een overwinning behaald op
anderen.
Koppen die trofeeen zijn, doen ook denken aan nog primitievere strijd,
aan koppensnellen. Dat lijkt allemaal niet zo in een kerk te passen.
Maar als we denken aan machtsstrijd, komen we dichter in de buurt. Of
zoals Sjef Henderickx het zegt:” er is een constante strijd tussen mens-
en waarin iemand zich de ene keer overwinnaar voelt, de andere keer
overwonnene. De rollen kunnen snel omgedraaid worden.” Deze instal-
latie van koppen is bedoeld als een moderne allegorie, een beeldver-
haal over de relativiteit van de macht. In hedendaagse termen: wie
denkt een fortuin gewonnen te hebben kan vervolgens voor de rechter
worden gedaagd, wie denkt macht te bezitten, kan zijn functie verliezen
en soms blijkt het – gelukkig – ook mogelijk om als eenling, als klokken-
luider (wat een prachtig woord!) een strijd te winnen door hardnekkig ver-
zet tegen dwalingen van het gezag.
Sjef Henderickx is gefascineerd door resten van het verleden, verdwenen
culturen. Hij constateert dat van een cultuur slechts fragmenten overblijven
en hij is geboeid door het constante proces van verandering. Sjef speurt
naar die resten en hij wordt gedragen door een brede kennis van vroegere
culturen. Hij interpreteert, ordent, regisseert, maar, anders dan een archeo-
loog, combineert en tranformeert hij ook, dat is zijn kunstenaarskant.
In deze installatie heeft hij zich laten inspireren door beelden uit vroeg-Ro-
maanse kerken. Niet zozeer door de fabelwezens, de monsters en de water-
spuwers die rneestal in verborgen hoeken te zien zijn, die dienen om aan
het kwaad te herinneren en ook wel als wering van het kwaad, om de demo-
nen buiten de deur te houden. Qok niet door de draken, griffioenen en zee-
monsters, die een waarschuwende betekenis hebben. (Soms zitten zulke
monsters stiekem verborgen onder de opklapbankjes van de monniken, las
ik, om hen te herinneren aan de “zwakheid des vlezes” !)
De inspiratie van Sjef Henderickx ligt meer bij de timpanen en kapitelen die
als beeldverhalen moesten werken om te verhalen van de scheiding tussen
mensen, tussen zondaars en rechtvaardigen, tussen verdoemden en gered-
den. Niet dat Sjef het zo moralistisch heeft bedoeld, maar toch kun je deze
beelden hier lezen als waarschuwingen. Let op: hoogmoed komt voor de val,
niet met dubbele tong spreken, laat je niet verblinden, memento mori, alles
met mate, baas boven baas, onschuldig als een lammetje. Zelf dacht ik aan
een drinkebroer bij het hoofd met een trechter maar het bleek te gaan om
een “tranenvaas”, waarin een waardevolle symbolische traan van een Romein-
se keizer werd opgevangen.
Let eens op begin en einde van deze wand: aan het begin staat een figuur
op roeispanen, een soort krukken, die ons een bedelnap toesteekt. Een loser,
zeggen wij tegenwoordig, dieper kun je niet vallen. De wand eindigt met een
klaroenstoot, teken van overwinning… Maar.. wie verliest, wie wint? Dat staat
nog te bezien. In ieder geval kunt u genieten van de speelse vormen, de sub-
tiele kleuren en de geestige details.

Noot Spaland: Ook met de eerste tentoonstelling “Alfabed” van Galerie 93
(november 2005) ten huize van Tine Moniek /Olaf Risse in België« deed Sjef
Henderickx mee met een sculptuur “de dichter” van papiermaché (zie link).

Voor meer werk van Henderickx zie ook hier

Geen opmerkingen:

Een reactie posten